Avrupa benzeri görülmemiş elektrik kesintisi nedeniyle kaosu yaşıyor. İspanya ve Portekiz'in yanı sıra Belçika, Fransa ve Andorra'da da yaşanan kesintilerin ardından hükümetlerden peş peşe açıklamalar ve yeni kararlar geldi. Kesintinin nedeni halen bulunamazken İspanya'da acil durum ilan edildi. Başbakan Sanchez, 3 özerk bölgede hükümetin yönetimi devralacağını duyurdu. Diğer yandan Lizbon Havalimanı'nda düzeninin sağlanması amacıyla takviye polis güçleri gönderildi.
İspanya Başbakanı Pedro Sanchez, başkent Madrid'deki La Moncloa Sarayı'nda ülkede öğlen saatlerinden bu yana yaşanan elektrik kesintisine ilişkin açıklamada bulundu. Kesintilere ilişkin spekülasyonlar konusunda halka uyarıda bulunan Sanchez, ülkesinde "elektrik krizi" ilan edildiğini söyledi.
Sanchez, elektrik kesintisinin sebebinin belirlenmesi için çalışmaların sürdüğünü belirterek, "Bu kesintinin nedenlerine ilişkin henüz kesin bir bilgiye sahip değiliz. Hiçbir varsayımı göz ardı etmiyoruz, kesintinin sebeplerini öğreneceğiz." diye konuştu.
Özerk yapıya sahip İspanya'da yerel yönetimlerin idarelerini merkezi hükümete devrettiği 3. seviye acil durum planına işaret eden Sanchez, Andalucia, Extremadura ve Madrid bölgesinin bu planı talep ettiklerini söyledi.
Sanchez, "Hükümet, beklendiği üzere talebinizi kabul etti ve yönetimi devralacak. Diğer özerk bölgelerin istemesi durumunda hükümet bunu kabul edecek." dedi. Başbakan Sanchez, güvenlik güçlerinin sokaklarda etkisini arttırdığını belirterek, "Şu anda herhangi bir güvenlik sorunu bulunmamaktadır." dedi. Hastanelerin ve sağlık merkezlerindeki jeneratörlerin sorunsuz bir şekilde çalıştığını ifade eden Sanchez, hava, yol ve deniz ulaşımının etkilendiğini ancak eski haline dönmesi için çalışmalara devam edildiğini aktardı.
Sanchez, elektrik kesintisi devam ederken seyahatlerin en aza indirilmesi çağrısı yaparak, yalnızca resmi bilgilere uyulması gerektiğine dikkati çekti. Sanchez, elektrik hattı teknisyenlerinin kesintinin sebeplerini bulmak ve çözmek için çalışmalarını sürdürdüğüne vurgu yaparak, İspanya'nın kesintiyle baş etmek için alternatif planlar hazırladığını aktardı. İspanya'nın kuzey ve güneyindeki bazı bölgelerde elektrik akımının yeniden sağlanmaya başladığını aktaran Sanchez, ülke genelindeki hidroelektrik santrallerinin yeniden aktifleştiğini, bu durumun elektrik akımının ülke çapında yeniden sağlanmasına katkı sağlayacağını belirtti. Elektrik kesintisinden ATM'lerin etkilendiğini vurgulayan Sanchez, ödeme sistemlerinin çalıştığını ifade etti.
Sanchez, ülkesinin NATO dahil çeşitli uluslararası kurum ve kuruluşlarla iletişim halinde olduğuna dikkati çekti. Elektrik kesintisi nedeniyle halkın çektiği sıkıntılara ek olarak ekonomik kayıpların da olduğunu hatırlatan Sanchez, "Hükümet olarak bugün yaşananların ne kadar büyük etki ve öneme sahip olduğunun bilincindeyiz." şeklinde konuştu. Sanchez, Ulusal Güvenlik Konseyi'nin durum değerlendirmesi için toplanacağını ve gerekli görülmesi durumunda ek tedbirler alacaklarını sözlerine ekledi.
3. SEVİYE ACİL DURUM PLANI NELERİ KAPSIYOR?
Sivil Savunma Sistemi Kanunu'na göre, geniş çaplı acil durumlar için ayrılan 3. seviye acil durum planı, özerk yapıya sahip İspanya'da İçişleri Bakanlığının tüm idareler genelinde kaynakların yönetimini ve koordinasyonunu üstlenmesini kapsıyor. Bakanlık, gerekli gördüğünde ülke çapında asker ve ekipman seferber etme hakkına sahip oluyor. Sivil Savunma Sistemi Kanunu kapsamındaki 3. seviye acil durum "ilan edilen ve ulusal çıkarları ilgilendiren acil durumlara" karşılık geliyor.
PORTEKİZ BAŞBAKANI'NDAN AÇIKLAMA
Portekiz Başbakanı Luis Montenegro, ülkeyi etkileyen elektrik kesintisi sorununun "birkaç saat içinde" düzelebileceğini ve kesintide siber saldırıya ilişkin gösterge olmadığını belirtti.
BBC'nin haberine göre Montenegro, İspanya ve Portekiz'de yaşanan elektrik kesintilerine ilişkin gazetecilere açıklama yaptı. Montenegro, "Birkaç saat içinde Portekiz'de halka elektriğin yeniden sağlanmasını bekliyoruz." dedi. Portekiz ve İspanya'yı etkileyen elektrik kesintisinin arkasında siber saldırının olduğuna dair "hiçbir gösterge" bulunmadığını dile getiren Montenegro, kesintisinin nedeninin henüz tespit edilemediğini ifade etti.
Montenegro, sorunun Portekiz'den kaynaklanmadığına dikkati çekti. Portekiz'in ulusal elektrik şirketi REN, aşırı sıcaklar nedeniyle elektrik kesintisi yaşandığını ve ülkede tam normalleşme sağlanmasının bir hafta sürebileceğini duyurmuştu. Lizbon Havalimanı'nda düzeninin sağlanması amacıyla gönderilen polis ekiplerine takviye yapıldığı bildirildi. Portekiz Haber Ajansına (LUSA) göre, emniyet yetkilileri ülkedeki elektrik kesintisinin havalimanındaki duruma etkisine ilişkin açıklamada bulundu. Yetkililer, havalimanındaki düzenin sağlanması için buradaki polis gücüne ek olarak daha fazla polisin görevlendirildiğini açıkladı. Polis yetkilisi, elektrik kesintisi nedeniyle düşük maliyetli havayolu şirketlerinin faaliyet gösterdiği terminalin kapatıldığını aktardı.
NÜKLEER REATÖRLER GÜVENLİ DURUMDA
İspanya Nükleer Güvenlik Konseyi'nden (NSC) yapılan açıklamada, ülkedeki elektrik kesintilerine rağmen nükleer reaktörlerin "güvenli durumda" olduğu ifade edildi. NSC açıklamasında, kesintinin ardından reaktörlerin otomatik olarak durarak acil durum jeneratörlerinin devreye girdiği belirtildi. Açıklamada, sürecin ülkedeki nükleer santrallerin beklenmeyen bir elektrik kesintisine yanıt vermesi için tasarlanan prosedüre uygun şekilde gerçekleştiği ifade edildi. Madrid Acil Servisi, elektrik kesintisinin başladığı 12.30'dan 16.30'a kadar 1679 vakayla ilgilendiklerini duyurdu. Başkent Madrid'deki itfaiye merkezinden yapılan açıklamada da çoğu asansörde kalanları kurtarma olmak üzere 210 müdahalede bulunulduğu belirtildi.
İspanya’nın başkenti Madrid’de trafik ışıkları söndü, trafik kilitlendi. Barajas Havalimanı elektriksiz kaldı. Tren seferleri de durdu. “Madrid Open” tenis turnuvası da elektrik kesintileri sebebiyle askıya alındı. Metrolar boşaltılırken yollarda kargaşa yaşandı. Hastaneler, ameliyatları erteledi. Madrid sokaklarında yüzlerce insanın, ofis binalarının dışarı çıktığı görüldü. Polis, köşe başlarında yoğun güvenlik tedbiri alırken, Madrid özerk yönetim başkanı Isabel Diaz Ayuso, ordudan destek alınabileceğini söyledi. İspanya İçişleri Bakanlığı, ülke genelinde OHAL ilan edildiğini duyurdu ve güvenliği artırmak için 30 bin polis görevlendirdi.
"NADİR GÖRÜLEN METEOROLOJİK OLAY"
Portekiz’de ise ülke çapında elektrik kesintisi olduğu bilgisi paylaşıldı. Portekiz polisi, ülke genelinde trafik ışıklarının etkilendiğini, Lizbon ve Porto’da metroların kapatıldığını ve trenlerin çalışmadığını bildirdi. Elektrik operatörü E-Redes’ten yapılan açıklamada, kesintinin “Avrupa güç şebekesindeki bir problemden” kaynaklandığını ifade etti. Portekiz ulusal elektrik şebekesi operatörü REN (Rede Elétrica Nacional), ülkedeki geniş çaplı elektrik kesintilerinin sebebine ilişkin yaptığı açıklamada, “Nadiren görülen hava olayları kesintiye sebep oldu. İspanya’nın iç bölgelerinde yaşanan ani ve şiddetli meteorolojik değişimler, 400 KV’luk yüksek gerilim hatlarında ‘atmosferik titreşim’ olarak adlandırılan anormal dalgalanmalara yol açmış olabilir. Fransa’nın güneybatısındaki Alaric Dağı’nda çıkan ve Perpignan ile doğu Narbonne şehri arasındaki yüksek gerilim hattına zarar veren yangını da muhtemel bir sebep olarak değerlendiriyoruz. Tam normalleşme sağlanması bir hafta sürebilir” ifadelerini kullandı. REN, kesintinin İspanya’nın elektrik şebekesinden de kaynaklanmış olabileceği iddiasında bulundu. Avrupa Konseyi Başkanı Antonio Costa, ilk incelemelere göre, elektrik kesintisinin siber saldırıdan kaynaklandığına dair herhangi bir belirti olmadığını kaydetti. Costa, İspanya Başbakanı Pedro Sanchez ve Portekiz Başbakanı Luis Montenegro ile temas hâlinde olduğunu ve her iki ülkedeki şebeke operatörlerinin “sebebi bulmak ve elektrik arzını yeniden sağlamak için çalıştığını” bildirdi. Türkiye’nin elektrik şebekesinin (Enterkonnekte) Avrupa’daki hatlarla bir bağlantısı olmadığı için bir risk oluşturmadığı belirtiliyor. Siber saldırı ihtimali gündeme gelirken, Türkiye buna karşı tedbirlerini URUK sistemiyle çok önceden aldı.
ASELSAN’ın geliştirdiği URUK ile ulaşım, trafik, güvenlik, enerji, altyapı, çevre ve sağlık gibi pek çok alandan gelen veriler, tek merkezde toplanıyor ve işleniyor. Böylece hem şehirler siber saldırılardan korunuyor hem de veriye dayalı stratejik planlamalar yapılabiliyor... Haber ; Cem Bayram SEÇEN